صفحه اصلی
شهریور
مقالات
چک لیست ارگونومی محیط کار
چک لیست ارگونومی محیط کار چیست؟ محیط کار ارگونومیک، به محیطی اشاره دارد که بر اساس نیازهای فیزیکی و روانی افراد طراحی شده است. رعایت اصول ارگونومی در محیط کار، به کاهش خستگی و افزایش راحتی و بهره‌وری کارکنان کمک می‌کند. این اصول شامل طراحی صحیح میز کار، صندلی مناسب، نورپردازی مناسب و سایر عوامل موثر در کاهش آسیب‌های جسمی و روانی می‌شود. از این رو، آشنایی با چک لیست ارگونومی محیط کار از اهمیت بسزایی برخوردار است. استفاده از این چک لیست با بهبود شرایط کاری، به کارمندان کمک می‌کند تا در محیطی سالم‌تر فعالیت کرده و کارایی بیشتری داشته باشند.
چک لیست ارگونومی محیط کار
چگونه فضای کار استانداردی برای کارمندان فراهم کنیم؟
پاسخ دادن به این سؤال در عین سادگی، با پیچیدگی‌های فنی بالایی همراه است. آشنایی با اصول ارگونومی محیط کار و مدنظر قرار دادن مفاهیم آنتروپومتری بدن انسان در کنار خرید تجهیزات ارگونومی اداری می‌تواند یک محیط کار پویا و بهینه برای کارمندان بسازد.
محیط کاری که در آن، کارمندان بیشترین راحتی ممکن و در نتیجه، بیشترین بازدهی و راندمان کاری را دارند. چک لیست ارگونومی محیط کار شامل موارد زیر می‌شود:
۱. صندلی با قابلیت تنظیم
صندلی با قابلیت تنظیم ارتفاع و پشتی به کارمندان این امکان را می‌دهد تا به‌راحتی در ارتفاع مناسب قرار گرفته و فعالیت‌های خود را انجام دهند. این امر با بهبود شرایط ارگونومیک بدن، گردش خون را بهینه کرده و فشار اضافی را از روی مفاصلی نظیر کمر و گردن برمی‌دارد.
۲. میز با قابلیت تنظیم ارتفاع؛ از مهم‌ترین موارد چک لیست ارگونومی محیط کار
میز با قابلیت تنظیم ارتفاع به کارمندان اجازه می‌دهد ارتفاع میز را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که با آتروپومتری بدن‌شان بیشترین سازگاری ممکن را داشته باشد. این می‌تواند به بهبود راحتی و بهره‌وری کارکنان کمک کند.
۳. زیرپایی
استفاده از زیرپایی به کارمندان این امکان را می‌دهد که پاهایشان را در مناسب‌ترین حالت ممکن قرار دهند. این امر با گردش خون بهینه، خستگی اضافی پاها و به‌خصوص زانوها را از بین می‌برد.
۴. پایه نگهدارنده لپ تاپ و نمایشگر
پایه نگهدارنده لپ تاپ و نمایشگر باید به‌گونه‌ای باشد که ارتفاع و زاویه نمایشگرها را قابل تنظیم کند. با این کار، صفحه نمایش در بهترین زاویه و ارتفاع ممکن برای دید کاربر قرار می‌گیرد و کمترین فشار بر گردن کارمندان وارد می‌شود. یک زیر لپ تاپی خوب و استاندارد، از مهم‌ترین موارد چک لیست ارگونومی محیط کار است.
۵. موس و کیبورد
موس و کیبورد باید به‌گونه‌ای طراحی شده باشند که دست‌ها و مچ‌های کارمندان در حالت طبیعی قرار بگیرند و از ایجاد فشار غیرطبیعی بر این بخش‌ها جلوگیری شود. این به بهبود راحتی و کارایی در انجام وظایف در درازمدت کمک می‌کند.
۶. تجهیزات روشنایی مناسب
نور مناسب بدون تابش بیش‌ازحد و مستقیم، برای جلوگیری از خستگی چشم و افزایش کارایی کارمندان بسیار ضروری است. تجهیزات روشنایی باید به گونه‌ای باشند که نور مناسب و یکنواختی را در فضای کار فراهم کنند. شدت و تناژ رنگی نور از عوامل مهم چک لیست ارگونومی محیط کار هستند و باید قابلیت تنظیم داشته باشند.
۷. تهویه و دمای محیط
دمای محیط باید به‌طور معقول تنظیم شود تا کارمندان در محیطی راحت و بهینه کار کنند. دمای محیط برای راحتی کارمندان بین ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. همچنین باید امکان تهویه مناسب فضای کار فراهم باشد تا همواره هوای تمیز و تازه به همه جا برسد.
۸. کلاسور و زونکن ارگونومی برای اسناد
استفاده از کلاسورها و زونکن‌های ارگونومی برای دسترسی آسان و مرتب به اسناد و مدارک ضروری است. این مورد به بهبود سازماندهی و دسترسی به اطلاعات کمک می‌کند.
۹. پد زیر موس
استفاده از پد زیر موس ارگونومی به کارمندان کمک می‌کند که در حین استفاده از موس، مچ دست‌ها مورد حمایت قرار گیرند و از ایجاد فشار نامناسب بر مچ دست جلوگیری شود. این مزیت در طولانی‌مدت به بهبود راحتی و پایداری در استفاده از کامپیوتر کمک می‌کند.
اصول اساسی ارگونومی محیط کار
اکنون که با چک لیست ارگونومی محیط کار آشنا شده‌ایم، بهتر است اطلاعاتی نیز در مورد اهمیت رعایت اصول ارگونومی در محیط کار و حتی خانه به‌دست بیاوریم. ارگونومی محیط کار به سه شاخه اصلی تقسیم می‌شود:
۱. ارگونومی فیزیکی
این شاخه به بررسی نحوه تعامل بدن کارکنان با ابزارهای کار و تأثیرات فیزیکی این ابزارها بر روی بدن می‌پردازد. برای مثال، طراحی ابزارهای کار باید به‌گونه‌ای باشد که از لحاظ ارگونومیک، فشار ناشی از انجام وظایف بر روی مفاصل و عضلات کاهش یابد. دردهای مزمنی نظیر کمر درد، اسپاسم‌های عضلانی، درد زانو، درد گردن و درد چشم از شایع‌ترین مشکلاتی هستند که باری کارمندان یک مجموعه در اثر کار طولانی‌مدت به‌وجود می‌آید.
۲. ارگونومی شناختی
در این شاخه چگونگی دریافت و پردازش اطلاعات ارائه‌شده به مغز انسان مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، طراحی رابط کاربری نرم‌افزارها باید به‌گونه‌ای باشد که اطلاعات به‌وضوح و به‌سادگی برای کاربران قابل درک باشد. این امر باعث افزایش بهره‌وری و کاهش خطاها در اجرای وظایف می‌شود.
۳. ارگونومی سازمانی
این شاخه به بهینه‌سازی محیط کار از جنبه‌های مختلف می‌پردازد. سازمان‌ها می‌توانند با ارزیابی دورکاری و انعطاف‌پذیری در ساعات کاری، به کارکنان امکان دهند برنامه کاری خود را با توجه به نیازها و شرایط شخصی‌شان تنظیم کنند.
۵ اصل اساسی ارگونومی محیط کار که باید آن‌ها را بشناسید
اصول اساسی ارگونومی محیط کار شامل پنج مورد زیر می‌شود:
۱. امنیت
چک لیست ارگونومی محیط کار باید به‌طور کامل بر روی ایجاد شرایطی کار کند که از لحاظ ایمنی برای کارکنان ایده‌آل باشد، از جمله کاهش خطرات و حوادث کاری.
۲. راحتی
فضا و تجهیزات باید طوری طراحی شوند که کارکنان بتوانند بدون فشار زیاد و با کمترین استرس و خستگی، فعالیت خود را آغاز کرده و ادامه دهند.
۳. سهولت استفاده
تجهیزات و ابزارها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که استفاده از آن‌ها برای کارکنان آسان و ساده باشد.
۴. بهره‌وری و عملکرد
طراحی محیط کار باید به‌گونه‌ای باشد که کارکنان بتوانند بیشترین بهره‌وری و کارایی را داشته باشند؛ به‌طوری که کاهش هدر رفت منابع و افزایش بهره‌وری امکان‌پذیر باشد. کارمندان باید بتوانند محیط کارشان را با وسائل شخصی و مورد علاقه خود، نظیر گیاهان و لوازم شخصی دیگر، شخصی‌سازی کنند.
۵. زیبایی شناسی
ظاهر و طراحی محیط کار باید زیبا و جذاب باشد تا کارکنان در آن محیط حس خوبی داشته باشند و از طراحی آن انرژی مضاعف بگیرند. استفاده از رنگ‌های انرژیک و جذاب در کنار نورپردازی مناسب و استفاده از تجهیزات اداری ارگونومیک، می‌تواند شرایط کاری مطلوبی ایجاد کند.
سخن پایانی
چک لیست ارگونومی محیط کار به طراحی و ارائه محیطی بهینه برای کارمندان کمک می‌کند. کارمندان باید بتوانند با راحتی و بهره‌وری بیشتر کار کرده و از آسیب‌های فیزیکی و روانی ناشی از کار طولانی، در امان باشند. این تدابیر نه‌تنها به بهبود شرایط کاری کمک می‌کند، بلکه به افزایش سلامت و رضایت کارمندان نیز منجر می‌شود.
به‌طور کلی، توجه به ارگونومی در طراحی محیط کار نقش بسزایی در بهبود کیفیت زندگی شغلی و عملکرد سازمانی دارد.